Görünürde sıradan bir içerik gibi sunulan ancak aslında bir ürün veya hizmetin tanıtımını içeren örtülü reklamlar, günümüzde birçok medya platformunda sıkça karşımıza çıkmaktadır. Reklam olduğu açıkça belirtilmeyen bu tanıtımlar, tüketicilerin farkında olmadan bir ürünü ya da markayı tercih etmelerine yönelik olarak hazırlanır.
Bu yazıda, örtülü reklamın tanımını, yasal düzenlemeleri, cezai yaptırımları ve tüketicilerin bu konuda dikkat etmesi gerekenleri detaylı bir şekilde ele alıyoruz. Şeffaflık ve tüketici hakları açısından kritik olan bu konu hakkında bilgi sahibi olun ve haklarınızı koruyun.
Örtülü Reklam Nedir?
Örtülü reklam, açıkça reklam olduğu belirtilmeden, yazılı, görsel veya dijital medya gibi farklı mecralarda ürün veya hizmetlerin tanıtımını yapmak amacıyla sunulan gizli bir reklam türüdür. Başka bir deyişle örtülü reklam, “reklam yapıyormuş izlenimi vermeden reklam yapmak” olarak tanımlanabilir.
Bu tür reklamlar, izleyiciler veya okuyucular üzerinde doğrudan tanıtım yapılmadığı izlenimi bırakır ve genellikle dikkat çekmeden, içerikle bütünleşmiş şekilde sunulur. Örneğin, bir haber programında belirli bir marka isminin ön plana çıkarılması veya bir sosyal medya influencerının sponsor bilgisi vermeden bir ürünü tanıtması örtülü reklama örnek gösterilebilir.
Reklam Kurulu, tüketicilerin bilgilendirme hakkını ihlal eden bu tür gizli reklamları, “tüketici tercihlerini bilinçli olarak yönlendirme” kriterine göre değerlendirir. Bu bağlamda, haber içeriklerinde veya diğer medya programlarında ürün ya da markaların gereksiz yere öne çıkarılması yasalar tarafından sınırlandırılmıştır. Mevzuat ayrıca, ürün yerleştirme uygulamalarında izleyicilere açıkça bildirim yapılmasını zorunlu kılar; aksi durumda bu içerikler örtülü reklam olarak kabul edilir.
Örtülü Reklam Örnekleri Nelerdir?
Örtülü reklam örnekleri arasında
- Televizyon dizilerinde ürün yerleştirme,
- Haber bültenlerinde belirli bir markanın öne çıkarılması,
- Sosyal medyada paylaşımların sponsor etiketi olmadan ürün tanıtımı yapılması ve
- Sosyal medyada, bir ürünün yalnızca tüketicisiymiş gibi paylaşım yapmak gibi tanıtım içerikleri yer alır.
Örneğin, bir dizide kahramanın sürekli olarak belirli bir marka içecek kullanması veya bir influencer’ın gizlice bir ürünü önermesi örtülü reklam örneklerindendir.
Normal Reklam ile Örtülü Reklam Arasındaki Farklar Nelerdir?
Normal reklam ile örtülü reklam arasındaki farklar, reklamın izleyiciye sunuluş biçiminden kaynaklanır.
Normal reklamlar, izleyiciye doğrudan tanıtım yapma amacı güder ve reklam olduğu açıkça belirtilir; genellikle görsel, yazılı veya işitsel medya üzerinde yer alır ve izleyici reklam izlediğinin farkındadır. Bu tür reklamlarda genellikle “reklam,” “sponsorlu içerik” gibi ibareler kullanılarak izleyicinin reklam olduğu konusunda bilgilendirilmesi zorunludur.
Örtülü reklam ise reklamın doğrudan belirtilmediği, izleyicinin tanıtım yapıldığını fark etmediği durumları ifade eder. Örtülü reklamda tanıtımı yapılan ürün veya hizmet, doğal içerik içinde gizlenmiş olup izleyicinin farkında olmadan etkilenmesi amaçlanır.
Örtülü Reklam Yasak Mı?
Evet, Türkiye’de örtülü reklam uygulamaları, yasalar tarafından yasaklanmıştır ve denetim altında tutulmaktadır.
Bu tür reklamlara yönelik yasaklar televizyon programları, sosyal medya paylaşımları ve dijital platformlarda da geçerlidir.
Örtülü Reklamın Cezası Nedir?
Türkiye’de örtülü reklam yapıldığı tespit edildiğinde, Reklam Kurulu ve Ticaret Bakanlığı tarafından çeşitli cezai yaptırımları arasında idari para cezası, içerik kaldırma veya URL engelleme, hatta tekrar eden ihlallerde hesap kapatma gibi daha ağır tedbirler yer almaktadır. İhlal tespit edildiğinde, ilgili kişiden 10 gün içinde savunma istenir ve gerekçeler yeterli bulunmazsa cezalar uygulanır.
2024 yılı itibarıyla bu cezalar 550.000 TL’den başlayıp ihlalin devam etmesi durumunda on kata kadar artırılabilmektedir.
Ticaret hukuku dava ve danışmanlık hizmetlerinde uzman olan Av. Hamza Bağırsakcı’dan destek almak için 0541 526 98 40 numaralı telefonumuzu hemen arayabilirsiniz.
Örtülü Reklam Cezası Kim Tarafından Kesilir?
Örtülü reklam kararı, Türkiye’de Ticaret Bakanlığı’na bağlı Reklam Kurulu tarafından verilir. Reklam Kurulu’nun örtülü reklam değerlendirmesinin akabinde, Ticaret Bakanlığı tarafından örtülü reklam nedeniyle idari para cezası tanzim edilir.
Reklam Kurulu, sosyal medya platformlarında yapılan örtülü reklamları düzenli olarak inceler ve mevzuata aykırı durumlarda idari para cezası uygular. 2024 yılı itibarıyla örtülü reklam yapan influencer’lara ve diğer dijital içerik üreticilerine toplamda 89 milyon TL’yi aşan cezalar verilmiştir.
Örtülü Reklam Cezasına Karşı Ne Yapılabilir?
Örtülü reklam cezasına karşı atılabilecek bazı adımlar ve savunma yolları bulunmaktadır.
Öncelikle, cezaya itiraz etmek isteyen kişi veya kurumlar, Ticaret Bakanlığı tarafından gönderilen bilgi isteme yazısı üzerine açıklama yapabilirler. Bu açıklamada, tanıtılan ürünün reklam amacı taşımadığını, örneğin kişisel kullanım nedeniyle paylaşıldığını belirten belgeler ve faturalar sunulabilir.
Eğer bu savunma yeterli bulunmazsa, ceza kararı sonrasında 30 gün içinde idare mahkemelerinde iptal davası açmak mümkündür.
Sıkça Sorulan Sorular
Örtülü olan reklamlar hakkında sıkça sorulan soruları sizler için derledik.
Storylere Reklam Yazmak Zorunlu Mu?
Instagram hikayelerinde Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz’a göre, reklam verenden maddi kazanç ve/veya ücretsiz ya da indirimli mal veya hizmet gibi faydaların sağlandığı paylaşımlarda “#reklam” veya “#işbirliği” gibi etiketlerin görünür biçimde yer alması gerekmektedir.
Özellikle influencer’lar, markalarla yaptıkları tüm iş birliklerinde bu etiketleri kullanmak zorundadır, aksi takdirde gizli reklam kapsamına girerek cezai yaptırımlara tabi olabilirler.
Instagram’da Kimler Reklam Yazmak Zorunda?
Instagram’da “reklam” veya “işbirliği” ibaresi kullanma zorunluluğu, markalarla iş birliği yapan işletmeler, influencer’lar ve tanıtım amaçlı paylaşım yapan tüm hesaplar için geçerlidir.
Türkiye Ticaret Bakanlığı’nın düzenlemelerine göre, kullanıcıların sponsorlu içerikleri belirgin bir şekilde “#reklam” veya “#işbirliği” gibi etiketlerle belirtmesi gerekir. Ayrıca, hediye olarak alınan ürünlerin tanıtımında da bu ibarelerin kullanılmaması durumunda cezai yaptırımlar uygulanabilir.
Neden #reklam Yazılır?
Instagram’da #reklam etiketi, kullanıcıların sponsorlu içerik veya ticari iş birliği içeren paylaşımları kolayca tanıyabilmesi için gereklidir. Bu etiketin kullanılması hem şeffaflığı artırmak hem de tüketici güvenini korumak için önemlidir.
Bize Ulaşın
Whatsapp