İki ortaklı limited şirketlerde ortaklıktan çıkma, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve ilgili mevzuat çerçevesinde belirli prosedürlere tabidir. 2024 yılı itibarıyla güncel yasal düzenlemeler ve Yargıtay kararı ışığında bu süreç detaylandırılabilir.
Bu yazıda, Limited Şirketlerde ortaklıktan nasıl çıkılabileceği, geçerli yasal gerekçeler ve uygulanacak hukuki prosedürler hakkında detaylı bilgi verilmektedir.
Limited Şirkette Ortaklıktan Nasıl Çıkılır?
Limited şirketlerde ortaklıktan ayrılmak isteyen bir ortak, Türk Ticaret Kanunu’nun 595. ve 638. maddeleri uyarınca limited şirket ortaklıktan ayrılma ihtarnamesi ile süreci başlatmalıdır. Bu ihtarnamede ayrılma gerekçesi, talep edilen ayrılma akçesi ve süreç hakkındaki diğer önemli hususlar açıkça belirtilmelidir. Özellikle 2 ortaklı ve yüzde 50 ortaklık yapısına sahip şirketlerde bu süreç, mal paylaşımı ve ayrılma koşulları tüm ortakların menfaatlerini etkileyeceği için hassasiyet gerektirir.
Limited şirket ortaklığından ayrılmak isteyen taraf, süreci iki ana yolla gerçekleştirebilir: Şirket sözleşmesinde öngörülen sebebe dayanarak veya haklı sebeplerin varlığı halinde mahkemeye başvurarak ortaklıktan çıkma talebinde bulunabilir.
Ticaret hukuku alanında yaşadığınız sorunların çözümü ve hukuki danışmanlık hizmeti almak için Av. Hamza Bağırsakcı ile çalışabilirsiniz. Şirketinizin ihtiyaçlarına özel çözümler için 0541 526 98 40 numarasından hemen bize ulaşabilirsiniz.
- Şirket Sözleşmesinde Öngörülen Sebebe Dayanarak Çıkma
TTK madde 638/1 uyarınca, şirket sözleşmesinde ortağın ortaklıktan çıkma hakkı düzenlenebilir ve bu hakkın hangi hallerde kullanılabileceği belirtilir. Bu düzenleme kapsamında şirket sözleşmesinde, ortağın hangi hallerde çıkma hakkını kullanabileceği, çıkma bildiriminin şekli, süresi ve ayrılma akçesinin hesaplanma yöntemi gibi hususlar açıkça belirtilmelidir.
Bu durumda, şirket sözleşmesinde belirtilen şartların gerçekleşmesi halinde ortak, tek taraflı irade beyanıyla ortaklıktan çıkabilir. Çıkma beyanının şekli, ispat kolaylığı açısından yazılı olarak yapılması önerilir.
- Haklı Sebebe Dayanarak Çıkma
TTK madde 638/2‘ye göre, ortak, haklı bir sebebe dayanarak mahkemeden ortaklıktan çıkma kararı verilmesini talep edebilir.
Yargıtay kararlarına göre haklı sebep, ortaklık ilişkisinin devamını çekilmez hale getiren durumları ve objektif iyi niyet kuralları çerçevesinde ortağın şirkette kalmasının beklenemeyeceği durumları ifade eder. Bu sebepler somut olayın özelliklerine göre mahkeme tarafından değerlendirilir.
Haklı sebeple çıkma davası, şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinde açılır. Dava dilekçesinde haklı sebepler somut delillerle ortaya konmalı ve talep edilen ayrılma akçesi belirtilmelidir.
Mahkeme, ortaya konulan sebeplerin haklılığını değerlendirirken:
· Ortaklar arasındaki güven ilişkisinin zedelenmesi
· Şirketin sürekli zarar etmesi
· Diğer ortağın rekabet yasağına aykırı davranması
· Şirket kaynaklarının kötüye kullanılması
· Ortağın bilgi alma ve denetleme haklarının engellenmesi
· Genel kurul kararlarının sürekli iptali
· Kâr payı dağıtımının sürekli engellenmesi
gibi durumları göz önünde bulundurur. Mahkeme gerektiğinde bilirkişi incelemesi yaptırarak hem haklı sebebin varlığını hem de ayrılma akçesinin miktarını tespit eder. Dava sürecinde ihtiyati tedbir talep edilebilir ve gerektiğinde şirket defterlerinin incelenmesine karar verilebilir.
Çıkma davasının kabulü halinde, karar kesinleşme tarihinde ortaklık sıfatı sona erer ve ayrılma akçesi muaccel hale gelir. Ancak çıkan ortağın, ayrılma tarihinden itibaren iki yıl süreyle şirketin borçlarından dolayı sorumluluğu devam eder.
Konu hakkında daha fazla bilgi almak için “Sözleşme Feshi Nasıl Yapılır?” içeriğimizi ziyaret edin: https://yontemlaw.com/sozlesme-feshi-nasil-yapilir/
Haklı Sebep Olarak Kabul Edilebilecek Durumlar Nelerdir?
Türk Ticaret Kanunu’nun limited şirketlere ilişkin hükümleri (TTK m.573-644) kapsamında, özellikle TTK m.638/2’de düzenlenen haklı sebeple ortaklıktan çıkma hakkı çerçevesinde değerlendirilecek başlıca haklı sebepleri şöyle sıralayabiliriz:
1. TTK m.613 Kapsamında Sadakat Yükümlülüğünün İhlali
- Ortağın şirketin çıkarlarını zedeleyici davranışlarda bulunması
- Şirket sırlarının açıklanması
- Şirketle rekabet eden faaliyetlerde bulunulması
2. TTK m.614 Kapsamında Bilgi Alma ve İnceleme Haklarının İhlali
- Şirket defter ve belgelerinin incelenmesinin engellenmesi
- Mali tablolar hakkında bilgi verilmemesi
- Şirketin durumu hakkında yanıltıcı bilgi verilmesi
3. TTK m.622-623 Kapsamında Yönetimsel Sorunlar
- Müdürlerin yetkilerini kötüye kullanması
- Şirket yönetiminde ciddi aksaklıklar yaşanması
- Ortağın şirket yönetiminden haksız şekilde uzaklaştırılması
4. TTK m.627 Kapsamında Eşit İşlem İlkesinin İhlali
- Ortaklar arasında eşit işlem ilkesine aykırı davranılması
- Bazı ortaklara haksız avantajlar sağlanması
- Azınlık haklarının sürekli ihlal edilmesi
5. TTK m.644 (Anonim Şirketlere Atıf Yapılan) Kapsamında
- Kar payı dağıtımının haksız şekilde engellenmesi
- Genel kurul kararlarının sürekli iptali
- Sermaye kaybı ve borca batıklık durumlarında gerekli önlemlerin alınmaması
Mahkemeler Bu Sebepleri Değerlendirirken:
- Sebebin süreklilik gösterip göstermediği
- Ortaklık ilişkisinin devamını objektif olarak imkânsız hale getirip getirmediği
- Somut delillerle ispatlanıp ispatlanmadığı
- Başka çözüm yollarının bulunup bulunmadığı kriterlerini göz önünde bulundurur.
Özellikle İki Ortaklı Limited Şirketlerde:
- Karar alma mekanizmalarının işlevsiz hale gelmesi
- Ortaklar arasındaki güven ilişkisinin tamamen bozulması
- Şirket faaliyetlerinin durma noktasına gelmesi gibi durumlar, haklı sebep değerlendirmesinde daha büyük önem taşır.
Not: TTK m.638/2 uyarınca, bu sebeplerin varlığı halinde ortaklıktan çıkma davası açılabilir ve mahkeme çıkma isteğinin haklı olduğuna kanaat getirirse ortağın ortaklıktan çıkmasına ve ayrılma akçesinin belirlenmesine karar verir. Ancak Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, yukarıda sayılan sebeplerin varlığı tek başına yeterli olmayıp, bu sebeplerin ortaklık ilişkisinin devamını çekilmez hale getirdiğinin de ispatlanması gerekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
İki ortaklı Limited şirketlerde ortaklıktan ayrılma ile ilgili sıkça sorulan soruları sizler için derledik.
Ortaklıktan çıkma davası nerede açılır?
Limited şirkette ortaklıktan çıkma davası, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesinde açılır.
Eğer o yerde asliye ticaret mahkemesi yoksa, Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.
Limited şirket ortaklıktan çıkma davası ne kadar sürer?
Ortaklıktan çıkma davası genellikle 1 yıl ile 3 yıl arasında sonuçlanır.
Mahkemenin iş yüküne ve davanın karmaşıklığına bağlı olarak dava süresi değişebilir.
Limited şirket ortaklığından çıkma davası için arabuluculuk zorunlu mu?
Hayır, haklı sebeple çıkma davalarında arabuluculuk zorunlu değildir.
Ancak taraflar arabuluculuk yoluyla anlaşarak süreci daha hızlı ve maliyetsiz bir şekilde çözebilirler.
İki ortaklı limited şirketlerde kilitlenme (pat) durumu nedir?
İki ortaklı limited şirketlerde, ortakların anlaşmazlıkları nedeniyle şirketin yönetiminde karar alınamaması ve şirket faaliyetlerinin durma noktasına gelmesi durumuna kilitlenme veya pat durumu denir.
Bu durum özellikle eşit pay dağılımına sahip şirketlerde (%50-%50) veya önemli kararlar için nitelikli çoğunluk gerektiren durumlarda ortaya çıkar. Genel kurul kararlarının alınamaması, müdür atamalarında uzlaşılamaması ve kar dağıtımı kararlarında anlaşmazlık gibi durumlar şirketi kilitlenme noktasına getirebilir.
Kilitlenme durumunda ortaklar için TTK’da düzenlenen çeşitli hukuki çözüm yolları mevcuttur. Bunların başında haklı sebeple şirketin feshi davası, haklı sebeple ortaklıktan çıkma davası veya ortağın çıkarılması davası gelir. Mahkeme bu davalarda alternatif çözümleri değerlendirerek davacı ortağın payının gerçek değerle satın alınmasına da karar verebilir.
Bu durumun önlenmesi için şirket sözleşmesinde veya ortaklar sözleşmesinde uyuşmazlık çözüm mekanizmalarının, çıkma ve çıkarma şartlarının önceden belirlenmesi önemlidir.
Ayrılma akçesi nedir? Nasıl hesaplanır?
Ayrılma akçesi, ortaklıktan çıkan veya çıkarılan ortağa sahip olduğu payların gerçek değeri üzerinden ödenen bedeldir. TTK madde 642 uyarınca düzenlenen ayrılma akçesi, ortağın şirketten ayrılması sırasında ortaklık haklarının karşılığını oluşturur ve şirket tarafından ödenir.
Ayrılma akçesinin hesaplanmasında şirketin mali durumu bütünüyle değerlendirilir. Bu değerlendirmede şirketin aktif ve pasif malvarlığı, son üç yıllık kar durumu, gelecekteki kazanç potansiyeli, piyasa koşulları, müşteri portföyü ve şirketin marka değeri gibi unsurlar dikkate alınır. Pay değerinin hesaplanmasında defter değeri değil, gerçek değer esas alınır. Ayrılma akçesinin miktarı konusunda anlaşmazlık olması halinde mahkeme bilirkişi aracılığıyla değer tespiti yapar.
Ortaklıktan çıkan kişinin mali sorumluluğu devam eder mi?
TTK madde 573 uyarınca ortaklıktan ayrılan kişinin, ayrılma tarihinden önceki borçlardan dolayı sorumluluğu ayrılma tarihinden itibaren iki yıl devam eder.
İhtiyati tedbir talep edilebilir mi?
Evet, ortaklıktan çıkma davası sırasında şirket malvarlığının korunması veya ortağın haklarının güvence altına alınması için ihtiyati tedbir talep edilebilir.
” İhtiyati Haciz Kararına İtiraz” içeriğimiz de ilginizi çekebilir: https://yontemlaw.com/ihtiyati-haciz-kararina-itiraz/
Ayrılma akçesi ne zaman ödenir?
Ayrılma akçesi mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren en geç üç ay içinde ödenmelidir.
Zamanında ödenmeyen ayrılma akçesine temerrüt faizi işletilir.
Ortaklıktan çıkma kararının şirkete etkisi nedir?
Ortak sayısının bire düşmesi halinde, kalan tek ortağın altı ay içinde yeni ortak alması veya şirketin tek ortaklı limited şirkete dönüştürülmesi gerekir.
Dava masraflarını kim öder?
Haklı sebeple çıkma davasında mahkeme masrafları ve vekalet ücreti kural olarak davayı kaybeden tarafa yüklenir.
Çıkma kararı ne zaman hüküm doğurur?
Ortaklıktan çıkma kararı, ticaret siciline tescil edildiği tarihte hüküm ve sonuçlarını doğurur.
Ortaklıktan çıkma kararından sonra geri dönülebilir mi?
Mahkeme kararı kesinleştikten ve ticaret siciline tescil edildikten sonra ortaklıktan çıkma kararından geri dönülemez.
Şirket sözleşmesinde çıkma hakkı sınırlandırılabilir mi?
Evet, şirket sözleşmesinde çıkma hakkı belirli şartlara bağlanabilir veya sınırlandırılabilir.
Ancak haklı sebeple çıkma hakkı tamamen ortadan kaldırılamaz.
Ortaklıktan çıkma davası sırasında şirket genel kuruluna katılabilir miyim?
Evet, dava süresince ortaklık hakları devam ettiğinden genel kurula katılma, oy kullanma ve kâr payı alma gibi haklar kullanılabilir.
Çıkma davasından vazgeçilirse ne olur?
Davanın her aşamasında davadan feragat edilebilir.
Bu durumda dava sonlanır ve ortaklık ilişkisi devam eder.
Bize Ulaşın
Whatsapp